Suplas, 1989 yılından bu yana sektörde faaliyet gösteren Akplas’ın uzun yıllara dayanan mühendislik, üretim ve Ar-Ge tecrübesiyle geliştirdiği bir tarımsal sulama markasıdır.
Aynı alana üst üste dikildiğinde hastalık baskısı artar ve üretkenlik düşer. Azot ve organik madde takviyesi sağlayan baklagiller ile tahıllar, özellikle kışlık tahıl grubu, doğru ekim rotasyonu için ideal seçenekler arasındadır.
Patates üretiminde tohumluk materyal olarak yumru kullanılır. İdeal tohumluk yumrular 6 cm çapında ve yaklaşık 50 gram ağırlığında olmalıdır. Tohumluk türü üretim gayesine göre belirlenmelidir. Standartlara uygun sertifikalı tohumluk tercih edilmelidir. Dikim sırasında tohumluk yumruların gözleri uyanmış olmalı ve üzerinde ortalama 1 cm uzunluğunda yeşil gelişim filizleri bulunmalıdır.
Dikimde sıralar arası 70-75 cm, yumruların hat üzeri mesafesi ise 20–40 cm arasında değişir. Dikim derinliği yüzeye yakın yöntemde 2 cm, derin yöntemde 5 cm olarak belirlenir. Yüzeye yakın yerleşimlerde üstten minimum 15 cm, derin yerleşimlerde 10 cm toprakla taçlandırılarak sırt oluşturulmalıdır. Sırt zamanlaması;
Patates yetiştiriciliği düzenli bakım gerektirir. Çıkış öncesi dişleri bastırılmış tırmıkla arazi taraması yapılması faydalıdır. Bu işlem hem olası yüzey kabuğunu parçalar hem de yeni beliren yabancı bitkilerin yok edilmesini sağlar.
Patates fideleri 3-4 yaprak evresine geldiğinde, toprak yüzeyine zarar vermeden ilk çapa uygulanır. Bu süreçte toprak havalandırılır, istenmeyen otlar temizlenir ve mevcut nem korunur. Ardından 20 gün periyotlarla (ihtiyaç halinde 3-4 tekrar olacak şekilde) her çapalama ile birlikte boğaz doldurma sürdürülür.
Patates, doğal çiftlik gübresine yüksek uyum sağlar. Dekara 1.5-2 ton, organik bakımdan yetersiz zeminlerde 2.5-3 ton çiftlik gübresi uygulandığında verim gözle görülür artar. Bu oranların üstüne çıkılması lezzet ve nişasta dengesini olumsuz etkileyebilir.
Üreticilerin dikim öncesi arazi analizine başvurarak, sonuçlara göre gübre kullanması en doğru pratiktir. Arazi analizi yapılmamışsa, saf içerik hesabıyla sulu üretimde dekara 14-16 kg azot, 8-10 kg fosfor ve 8-10 kg potasyum takviyesi uygun görülür.
Fosfor ve potasyum desteklerinin tamamı ile azot desteğinin %50’si, Amonyum Sülfat veya Üre formunda, ekim hatlarına eşit şekilde elle yayılmalı ve homojen karışım sağlandıktan sonra dikim yapılarak üzeri toprakla örtülmelidir. Kombine patates ekim makinesi kullanılacaksa, fosfor ve potasyumun tamamı ile azotun yarısı, tohumla aynı banda uygulanmalıdır. Azotun kalan %50’lik kısmı ise boğaz doldurma ve ilk su takviyesi öncesinde ilave edilmelidir.
Patates bitkilerinde su ihtiyacı, alt yapraklarda görülen pörsüme ve renk değişimi ile fark edilir. Zemin nemi esas alınarak ilk su desteği yumruların fındık büyüklüğüne ulaştığı evrede uygulanmalıdır. Hafif (kumlu) arazilerde 15-18 gün, ağır (killi) arazilerde 22-25 gün aralıklarla büyüme dönemi boyunca 2-4 sulama gerçekleşir. Son sulama ile hasat arasında yaklaşık 7 günlük ara bırakılmalıdır.
Hasat döneminin geldiği; yaprak ve gövdelerin doğal döngüde kuruması, yumruların bağımsız boyuta erişmesi ve kabuğun olgunlaşıp sertleşmesi ile anlaşılır. Yüzey kabuğu tırnakla kolayca sıyrılmaz. Kesit yüzeyi ıslak değil, yoğun ve mat bir ton taşır.
Hasat işleminde hassasiyet önem taşır. Yumrular zarar görmemeli ve zemin altında ürün bırakılmamalıdır. Toprak hasat sırasında ne ıslak ne de kuru olmamalı, ideal tav seviyesinde olmalıdır.
Hasat farklı yöntemlerle yapılabilir:
Tek veya çift sıra hasat yapabilen makineler yardımıyla da söküm ve toplama işlemi yapılabilir.
Hasat sonrası yumrular nemli ise gölgede bekletilerek kuruması sağlanır. Hastalıklı, çürük, zedelenmiş ve kabuk bütünlüğü bozulmuş olanlar ayıklanır. Ardından iri, orta ve küçük olmak üzere boy tasnifi yapılarak file çuvallara yerleştirilir.
Patates su içeriği yüksek bir ürün olduğundan yanlış depolama ciddi kayba yol açabilir. Yumrularda çürüme, buruşma, filizlenme ve kalite değerinin düşmesi görülebilir.
En uygun depolama; olgun, hasarsız ve temiz yumrularla, 3-4oC sıcaklık, %85-90 bağıl nem ve karbondioksit, ısı ve solunum nemini denetleyip oksijen girişini sağlayan etkin havalandırmalı, koruma standartları yüksek özel depolarda gerçekleştirilir. Gıda amaçlı patateslerde yığın yüksekliği 3-4 metreye kadar olabilir. Tohumluk patates yığınında ise üst limit 1 metreyi geçmemelidir.
KAYNAKÇA
Ahmet ERAKMAN Ziraat Müh. - SAMSUN
