Suplas, 1989 yılından bu yana sektörde faaliyet gösteren Akplas’ın uzun yıllara dayanan mühendislik, üretim ve Ar-Ge tecrübesiyle geliştirdiği bir tarımsal sulama markasıdır.
Tarım sektöründe “kaba yemin temel taşı” olarak bilinen yonca, üstün besin içeriği ve yüksek sindirilebilirlik oranıyla hayvancılıkta vazgeçilmez bir yem kaynağıdır. Protein değeri, enerji yoğunluğu ve mineral içeriği bakımından birçok yem bitkisinin önünde yer alır. Günümüzde sadece kuru ot olarak değil, besin değerini koruyan ve stoklama avantajı sağlayan yonca silajı formunda da yaygın şekilde değerlendirilmektedir.
Farklı iklim ve arazi koşullarına kolay uyum sağlayabilen yonca; kuraklık, soğuk ve zorlu çevre şartlarına karşı güçlü bir dirence sahip olan çok yıllık bir yem bitkisidir. Toprak talepleri açısından oldukça esnek olsa da, asidik karakterli topraklar dışında hemen her toprak tipinde başarılı bir gelişim gösterir. Doğal yapısında bulunan zengin vitamin profili ve yüksek mineral dengesi, onu hayvan beslemede ayrıcalıklı bir konuma taşır.
Gelişmiş kök sistemi sayesinde yonca, yalnızca yem verimiyle değil toprak yapısına sunduğu katkılarla da değerli bir bitkidir. 2–3 metre derinliğe kadar ilerleyen kökleri, alt katmanlardaki su ve besin elementlerine ulaşarak toprağın üst bölgesine organik madde ve doğal azot kazandırır. Bu özelliğiyle yonca, münavebe sisteminde kendisinden sonra yetiştirilecek bitkiler için azotça ve organik maddece zengin, ıslah edilmiş bir arazi bırakır.
bir tarla toprağı bırakır.
Yonca ekimine uygun bir saha, suyun tarlada birikmediği, yüzeyi düzeltilmiş ve drenaj sistemi kurulmuş bir arazi olmalıdır. Çünkü yüksek taban suyuna veya uzun süre yüzeyde kalan su birikintilerine maruz kalan yonca, zaman içinde gelişim kaybı yaşar ve bitki yoğunluğu azalmaya başlar. Eğer arazi eğimli bir karakter taşıyorsa, yonca kurulmadan önce teraslama ve ardından tesviye uygulaması yapılarak ekim zemini optimize edilmelidir. Ekim öncesinde saha, yabancı ot ve rekabetçi bitkilerden temizlenmelidir; çünkü yonca özellikle fide döneminde diğer türlere göre daha yavaş geliştiği için ot baskısına karşı hassastır.
Güçlü ve derinlere inen kök yapısından dolayı yonca, toprağın yalnızca üst kısmında değil alt tabakalarında da gevşek ve hava geçirgenliğine sahip bir yapı ister. Pulluk tabanında sertleşme veya sıkışma varsa, dipkazan ekipmanı ile bu katman kırılıp havalandırılmalı; ardından önce yüzeysel sürüm, sonra derin sürüm yapılarak yabancı bitkilerin ve ot tohumlarının fötr tabakalara gömülmesi sağlanmalıdır. Yonca ekilecek saha, tohumun küçük yapısı nedeniyle ince bir ekim zeminine sahip olmalıdır. Bu yüzden sürüm sonrası kazayağı veya diskharrow ile parçalama uygulanmalı; tırmık ve merdane ile toprak yüzeyi düzeltilerek sağlıklı bir tohum yatağı oluşturulmalıdır. Yonca her ne kadar birçok toprak tipinde yetişse de, en başarılı gelişimi kireççe zengin, tınlı–kumlu ve yeterli nem oranını koruyabilen arazilerde gösterir. Ekimden önce toprak pH’ı analiz edilmeli ve pH seviyesi 6.5’in altında ise uygun dozda kireç uygulaması yapılmalıdır.
Toprak pH seviyelerine göre uygulanacak kireç dozları aşağıdaki tabloda belirtilmiştir:
|
pH |
Gerekli kireç (kg/da) |
|
4,8 |
1750 |
|
5,2 |
1500 |
|
5,5 |
1250 |
|
5,8 |
1000 |
|
6,1 |
750 |
|
6,4 |
500 |
|
6,5 |
0 |
Yonca ekim zamanının belirlenmesinde, toprağın ısı ve nem koşulları başlıca etkendir. Sonbahar ekimlerinde, ilk donlarından en az 4 hafta önce tohumun araziye bırakılmış olması gerekir. İlkbahar ekimlerinde ise, mevsimin son don periyodu tamamlandıktan sonra ya da yağışların sona ermesinden en az 4 hafta önce ekim yapılmalıdır. Yonca ne kadar erken ekilirse, kök yapısı o denli sağlam gelişir ve bitki mevsimsel streslere karşı daha dayanıklı hale gelir. Küçük arazilerde serpme, 5 dekardan geniş sahalarda ise sıraya mibzer ile ekim tercih edilir. Mibzer yoksa, tahıl mibzeri hububat için ayar derinliği sıfıra getirilerek de yonca ekiminde kullanılabilir. Ot üretimi için sıra arası 15–20 cm, ekim derinliği ise 0,5–2 cm aralığında tutulmalıdır. Ekim sonrası merdane ile baskı yapılması, çıkışı güçlendirir. Dekara 2–2.5 kg tohum genellikle yeterli olur, serpme ekimde bu miktar 3–3.5 kg/da’ya çıkarılabilir.
Yonca ekiminden önce en etkili gübreleme, bir önceki bitkinin (örneğin mısır) ahır gübresi ile beslenmiş olmasıdır. Ahır gübresi bulunamayan sahalarda, arazi hazırlığı döneminde dönüme 28 kg Triple Süper Fosfat, ekim sırasında ise dönüme 12 kg Amonyum Nitrat (%26) kullanılmalıdır.
Ekim sonrası : İkinci yıldan itibaren Aralık–Şubat döneminde dönüme 15 kg olacak şekilde Diamonyum Fosfat (DAP) gübresi uygulanmalıdır. Bunun dışında her biçim sonrası 8–10 kg/dönüm Amonyum Nitrat destekli gübreleme ve ardından sulama yapılması tavsiye edilir.
Ekimden sonra arazide yağış olmuş ve yonca öncesinde organik gübreleme yapılmamışsa, killi alanlarda yüzeyde sert bir kaymak tabakası gelişebilir. Bu durumda, hafif dişli bir merdane yardımıyla yüzey kırılmalı ve tohumun sağlıklı çıkışı korunmalıdır. Fide döneminde ot mücadelesi, küçük sahalarda çapalama ile yapılabilir fakat geniş alanlarda en etkili çözüm ilk biçimin erken yapılmasıdır. Bu biçime “temizleme hasadı” da denir. Yonca için ideal sulama düzeni; biçimden 7 gün önce ve 7 gün sonra olacak şekilde, her kesimde 2 kez sulama yapılmasıdır.
Yonca, %10 çiçeklenme aşamasında biçildiğinde birim alanda maksimum protein verimini sunar. Bu dönem, aynı zamanda bitkinin ekonomik kuru madde verimi ve besin kalitesi açısından da optimum seviyeyi temsil eder. Biçim yüksekliği 5–10 cm aralığında tutulmalı, ancak sezonda yapılan son biçimde bu yükseklik 15 cm’ye yakın olmalıdır. Hasat sabah veya akşam serinliğinde yapılmalı; özellikle nemli havalarda toprağın fazla çiğnenmesi engellenmelidir, çünkü sıkışan toprak bir sonraki gelişimi doğrudan etkiler.
İlkbaharda kurulmuş yonca sahaları, ilk sezon genellikle ekonomik hasat verimine ulaşmaz çünkü geliştikleri dönem köklenme ve bitki yapısının güçlenme periyodudur. Sonbaharda kurulmuş yonca sahaları ise takip eden yaz başında ticari ot verimi sunabilir. Verimin zirve yaptığı yıl üçüncü sezondur, ardından yıllara göre düşüş eğilimi gözlemlenir. Yonca üretiminde tarlanın münavebede minimum 3 yıl tutulması önerilir. Koşullara göre biçim başı dekara 1 ton yeşil ot alınabilir ve bunun kuru ot eşdeğeri yaklaşık 250 kg’dır. Sulu tarım yapılan arazilerde yıllık kuru ot verimi genellikle 1200–1800 kg/da aralığında değişmektedir.
